Choroba zwyrodnieniowa stawów najczęściej ujawnia się pomiędzy 40 a 60 rokiem życia. Zazwyczaj pojawia właśnie się u osób starszych, istotnie pogarsza jakość życia oraz może prowadzić do niepełnosprawności. Eksperci centrum medycznego enel-med wskazują, jakie są przyczyny choroby, jak rozpoznawać jej symptomy oraz jak ją leczyć.
Czynniki zwiększające ryzyko rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów to:
- starszy wiek,
- nadwaga i otyłość,
- predyspozycje genetyczne,
- przebyte urazy mechaniczne,
- uprawianie sportu wyczynowego w przeszłości,
- choroby układowe takie jak reumatoidalne zapalenie stawów
- choroby stawów związane z wytrącaniem kryształów jak dna moczanowa,
- siedzący tryb życia,
- zaburzenia budowy anatomicznej stawu,
- wady postawy
- zespół nadmiernej ruchomości stawów.
Choroba zwyrodnieniowa stawów - objawy
Jednym z najbardziej dotkliwych objawów choroby zwyrodnieniowej stawów jest ból, którego nasilenie rośnie podczas pierwszych ruchów po okresie spoczynku. Dolegliwości bólowe zwiększają się przy obciążeniu stawu, a zmniejszają w spoczynku. Chorzy doświadczają również uczucia sztywności i ograniczenia ruchomości stawu, szczególnie rano lub po dłuższym braku aktywności. Uszkodzenie powierzchni stawowych objawia się trzeszczeniem podczas ruchu, a także obrzękami, tkliwością przy dotyku i zniekształceniem stawów. Te zmiany prowadzą do pogorszenia jakości życia, a schorzenie może dotyczyć jednego lub kilku stawów jednocześnie, rzadziej ma postać uogólnioną.
Choroba zwyrodnieniowa stawów dzieli się na pierwotną i wtórną. U podłoża artrozy wtórnej leżą wspomniane wyżej m.in. urazy stawowe, choroby zapalne stawów, choroby metaboliczne czy przebyte zakażenia stawu. Dodatkowo wpływ na rozwój zwyrodnień mogą mieć nieprawidłowości budowy stawu powodujące nierównomierny rozkład sił oddziałujących na chrząstkę stawową przy obciążeniu.
Rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów
Rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów opiera się na analizie objawów, badaniu fizykalnym i w niektórych przypadkach wynikach badań obrazowych. Pacjentom z podejrzeniem artrozy zaleca się konsultację z reumatologiem lub ortopedą, którzy przeprowadzają wywiad ukierunkowany na charakterystykę bólu i sztywności stawów oraz wykonują badanie palpacyjne. Dodatkowo, mogą zlecić badania obrazowe, takie jak RTG, tomografia komputerowa (TK), rezonans magnetyczny (MRI), lub USG, aby ocenić zmiany w budowie stawu np. zwężenie szpary stawowej, obecność wyrośli kostnych (osteofitów) czy stopień uszkodzenia chrząstki stawowej.
Choroba zwyrodnieniowa stawów - leczenie
Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów ma na celu łagodzenie objawów i poprawę sprawności ruchowej. Lekarze mogą zalecić leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, zastrzyki z kortykosteroidami oraz terapię fizyczną mającą na celu utrzymanie zakresu ruchów i wzmacnianie mięśni wokół stawów. Ważna jest także zmiana stylu życia, w tym redukcja masy ciała i unikanie przeciążania stawów. Pomoc ortopedyczna, taka jak noszenie ortez czy wkładek, może zmniejszyć obciążenie stawów. W zaawansowanych przypadkach, gdy inne metody nie przynoszą rezultatów, konieczne może być leczenie operacyjne, takie jak zabiegi artroskopowe, aloplastyka, artrodeza czy osteotomia, które mają na celu usunięcie uszkodzonej chrząstki, zastąpienie stawu jego protezą, usztywnienie stawu lub korekcję osi stawu.
Podstawowym celem leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów jest redukcja dolegliwości bólowych oraz zachowanie jak najlepszej sprawności ruchowej. U części pacjentów poprzez zmianę stylu życia - dietę i redukcję masy ciała u osób z nadwagą lub otyłością oraz zwiększenie aktywności fizycznej, uzyskujemy zmniejszenie zapotrzebowania na środki przeciwbólowe. Regularna kontrola u reumatologa lub ortopedy oraz indywidualnie dobrana farmakoterapia lekami takim jak m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), tzw. wolno działającymi lekami objawowymi (SYSADOA) czy w wybranych przypadkach podaniami dostawowymi z kwasu hialuronowego czy glikokortykosteroidów może przynieść znaczącą poprawę samopoczucia w okresach zaostrzeń choroby. Należy pamiętać również o regularnym odpoczynku i unikaniu nadmiernego przeciążania stawów, a także o stosowaniu ergonomicznych rozwiązań w codziennych czynnościach, aby zminimalizować ryzyko urazów. Warto też skonsultować się z fizjoterapeutą, który dobierze odpowiednie ćwiczenia fizyczne i techniki relaksacyjne. Pomocne w radzeniu sobie z bólem mogą być też domowe sposoby na łagodzenie bólu stawów, takie jak chłodne lub rozgrzewające okłady - dodaje lek. reumatolog Beata Buda-Szala centrum medycznego enel-med, oddział Ursus.
Metodologia
- Interna Szczeklika, wyd. Medycyna Praktyczna
- https://www.termedia.pl/onkologia/EADV-2022-Ponad-7-mln-Europejczykow-choruje-na-raka-skory,47026.html
- https://www.isbzdrowie.pl/2022/06/rosnie-zachorowalnosc-na-nowotwory-skory/
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2164405.pdf
- http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/02/ke2016.3-2.pdf
- https://zdrowemazowsze.mazovia.pl/images/PPZ_czerniak_WCAG_03.2023r.pdf
___________________________________
Beata Buda-Szala - lekarz reumatolog, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Universita degli Studi di Siena, Facolta di Medicina e Chirurgia. Enel-med, oddział Ursus - Warszawa
zdjęcie: Joint Pain Stock photos by Vecteezy
