Problem odleżyn dotyczy najczęściej osób niepełnosprawnych, starszych, przewlekle chorych. [2] Najważniejsze czynniki ryzyka powstawania odleżyn to obniżona ruchliwość i aktywność, niedożywienie, zaburzenia świadomości, nietrzymanie moczu i stolca, podeszły wiek, przewlekłe schorzenia systemowe i złamania kości. [3]
Najczęściej odleżyny pojawiają się od pasa w dół (ponad 70% przypadków) i zlokalizowane są w następujących miejscach [3]:
- okolica krzyżowa (powyżej kości ogonowej),
- krętarz (górna i boczna część kości udowej),
- łopatki,
- pięty.
W przypadku długotrwałego leżenia na boku szczególnie narażone są [4]:
- kość biodrowa,
- kość ramienna,
- kość udowa po stronie bocznej,
- kości boczne stopy.
Czy odleżynom da się zapobiegać
Odleżyny rozwijają się u niewielkiego procenta osób z grupy ryzyka, o ile przestrzegane są właściwe procedury opieki nad chorym [3]. W profilaktyce odleżyn szczególnie istotne są:
- zmiany pozycji,
- zmiany opatrunku,
- pielęgnacja skóry
Przyjmuje się, że zmiany pozycji powinny następować nie rzadziej niż co 2 godziny. Oczywiście odstępy czasu mogą się różnić u poszczególnych chorych, jednak odpowiednio częste zmienianie pozycji jest kluczowe w prewencji odleżyn. [5]
Bardzo ważna jest także odpowiednia pielęgnacja skóry. Chorego należy umyć i osuszyć skórę, zwracając szczególną uwagę na fałdy skórne brzucha, skórę pod piersiami i okolice miejsc intymnych. Następnie zaleca się zastosowanie środków tworzących film ochronny na powierzchni skóry i wspomagających regenerację naskórka, np. z lanoliną. [5] Jest to szczególnie ważne u chorych narażonych na szkodliwe oddziaływanie wilgoci (np. w przypadkach nietrzymania moczu i kału). Warto też wybrać preparaty zawierające tlenek cynku, który tworzy barierę ochronną przed moczem i kałem. [7]
Tlenek cynku a odleżyny
Już od prawie 3000 lat tlenek cynku stosowany jest medycynie, a to za sprawą swoich właściwości przeciwzapalnych, przeciwbakteryjnych, ściągających i antyseptycznych. Pomaga również w gojeniu ran. Dlatego jest to zalecany składnik maści i kremów w leczeniu i zapobieganiu oparzeń, pieluszkowego zapalenia skóry oraz odparzeń i uszkodzeń skóry, w tym także odleżyn. [6]
Tlenek cynku ma również właściwości przeciwświądowe i wysuszające, jednocześnie zmniejszając przeznaskórkową utratę wody. [6]
W prewencji odleżyn bardzo ważne jest stosowanie środków nietoksycznych. Dlatego warto wybrać preparaty, które nie wywołują podrażnień skóry, nie wnikają do krwi, lecz jedynie do odpowiednich warstw naskórka. Takie właściwości mają środki z tlenkiem cynku. [6]
Sudocrem Expert - ochrona skóry
Sudocrem Expert to produkt w statusie wyrobu medycznego, który można stosować do ochrony skóry - zarówno w warunkach domowych, jak i w trakcie hospitalizacji. W jego skład wchodzą m.in. lanolina i tlenek cynku. Jest to sprawdzony od lat krem barierowy stosowany w profilaktyce zapalenia skóry w przebiegu nietrzymania moczu, która może doprowadzić do odleżyn. Sudocrem Expert może być wykorzystywany przez całą rodzinę: pod pieluszkę, na otarcia, a także do ochrony skóry na obrzeżach ran. Jeśli rana jest otwarta (także odleżyna), nie stosuj Sudocremu na ranę, tylko dookoła niej zabezpieczając skórę.
Literatura:
[1] National Pressure Ulcer Advisory Panel, European Pressure Ulcer Advisory Panel – Profilaktyka odleżyn: podręczny przewodnik 2009
[2] Kuberka I et al.,Odleżyny – ocena ryzyka, rozpoznanie i leczenie, Leczenie Ran 2019; 3/4
[3] Dzikowska M. et al. Analiza występowania odleżyn u pacjentów przebywających w szpitalu specjalistycznym o profilu zachowawczym. Problemy pielęgniarstwa 2011; 19 (2): 162-170
[4] Klukowski M., Odleżyny u osób w wieku podeszłym – zapobieganie i leczenie Postępy Nauk Medycznych 12/2008
[5] Szewczyk M. T. at al.., Zalecenia profilaktyki leczenia odleżyn, Leczenie ran 2010; 7: 84
[6] Adaszyńska-Skwirzyńska M. Tlenek cynku – właściwości i zastosowanie w dermatologii. Terapia 2019; 9: 94-98
[7] Czarnecka Operacz M. Sadowska-Przytocka A. Pieluszkowe zapalenie skóry i odparzenia skóry u dzieci Forum Pediatrii Praktycznej 2017 15 49-50
Teva Pharmaceuticals Polska Sp. z o.o., Producent: Merckle GmbH SUD-PL-00344-06-23
To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą
