Czw 28 Mar 2024

Nie żyje Mirosław Hermaszewski - polski lotnik i kosmonauta

Zmarł Mirosław Hermaszewski, pierwszy i jedyny do tej pory Polak, który poleciał w kosmos. Miał 81 lat.

Nie żyje Mirosław Hermaszewski - polski lotnik i kosmonauta

Mirosław Hermaszewski urodził się 15 września 1941 w Lipnikach na Wołyniu. Jako dziecko został ocalony przez mamę z napadu UPA na Lipniki, a w czasie całej rzezi wołyńskiej zmarło aż 19 osób z jego rodziny. Rodzina Hermaszewskiego tułała się przez jakiś czas, wielokrotnie zmieniając miejsce zamieszkania, aż w czerwcu 1945 roku zostali wysiedleni z Kresów Wschodnich na Dolny Śląsk i zamieszkali w Wołowie niedaleko Wrocławia. Hermaszewski od najmłodszych lat przejawiał zainteresowania lotnictwem.

Mirosław Hermaszewski był członkiem Związku Młodzieży Polskiej, a w 1962 roku wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. 

Mirosław Hermaszewski od 1960 roku działał w Aeroklubie Wrocławskim, gdzie był uczestnikiem turnusu lotniczego przysposobienia wojskowego. Podwyższył wówczas kwalifikacje pilota szybowcowego i ukończył kurs akrobacji szybowcowej. Latał na lotniskach w Oleśnicy, Jeżowie Sudeckim, na Żarze w Beskidach i w Lisich Kątach. Następnie rozpoczął naukę latania na samolotach typu CSS-13.

W listopadzie 1961 roku posiadając licencję pilota szybowcowego i uprawnienia pilota samolotowego wstąpił do wymarzonej Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie, gdzie opanował pilotaż samolotu TS-8 Bies i uzyskał kwalifikacje pilota myśliwskiego 3 klasy na samolocie odrzutowym MiG-15. Po 3 latach nauki ukończył szkołę w stopniu podporucznika i uzyskał przydział do 62 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego OPK im. Powstańców Wielkopolskich 1918–1919 w Poznaniu. Tam po dwóch latach uzyskał uprawnienia pilota 1 klasy i został przeszkolony w pilotażu samolotów ponaddźwiękowych MiG-21. Za osiągnięcia w służbie wyróżnono Mirosława Hermaszewskiego skierowaniem na studia stacjonarne do Akademii Sztabu Generalnego w Warszawie, którą ukończył z wyróżnieniem. 

Mirosław Hermaszewski służył w Wojskach Obrony Powietrznej Kraju. Był dowódcą eskadry 28 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Słupsku-Redzikowie, zastępcą dowódcy 34 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Gdyni-Babich Dołach oraz dowódcą 11 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego OPK im. Osadników Dolnośląskich we Wrocławiu i stąd trafił do grupy kandydatów na kosmonautów.

W trakcie spotkania przedstawicieli międzynarodowego programu Interkosmos latem 1976 roku, ogłoszono że odbędą się loty w kosmos z udziałem przedstawicieli państw bloku socjalistycznego. Po dywagacjach na temat, kto będzie mógł uczestniczyć w przedsięwzięciu, Moskwa ostatecznie zadecydowała, że jako pierwsi w kosmos polecą przedstawiciele Czechosłowacji i Polski. Była to decyzja o charakterze politycznym, gdyż w obu krajach sytuacja społeczna była dla władz niekorzystna i potrzebne było wydarzenie, które odwróciłoby uwagę opinii publicznej.

W Polsce w drodze selekcji wyłoniono Mirosława Hermaszewskiego i płk. Zenona Jankowskiego, jako kandydatów do lotu w kosmos. Ostatecznie wybrany został Mirosław Hermaszewski, który 4 grudnia 1976 wyleciał do Gwiezdnego Miasteczka pod Moskwą, gdzie przygotowywał się do lotu na orbitę okołoziemską (płk. Zenon Jankowski został zmiennikiem).

27 czerwca 1978 roku o godz. 17:27 wraz z radzieckim kosmonautą, białoruskiego pochodzenia, Piotrem Klimukiem rozpoczął się lot na statku Sojuz 30, który wystartował z kosmodromu Bajkonur. 28 czerwca 1978 roku o godzinie 19:08 przeprowadzono cumowanie z zespołem orbitalnym Sojuz 29 na stacji Salut 6. 5 lipca 1978 roku, po wykonaniu programu badawczego nastąpiło lądowanie statku na stepach Kazachstanu. Podsumowując przedsięwzięcie, w ciągu 8 dni trwania misji dokonano 126 okrążeń wokół Ziemi i zostało ustanowionych kilka rekordów Polski zatwierdzonych przez FAI (m.in.: rekord wysokości – 363 km, prędkości lotu – 28 tys. km/h, czasu trwania lotu – 190 godzin 3 minuty 4 sekundy, długości przebytej trasy – 5 273 257 km i inne). 

Za udział w tym locie Mirosław Hermaszewski został odznaczony Złotą Gwiazdą Bohatera Związku Radzieckiego, Orderem Lenina oraz Orderem Krzyża Grunwaldu I Klasy. Otrzymał jednocześnie awans na stopień podpułkownika. W 1988 roku Mirosław Hermaszewski otrzymał awans na stopień generała.

Lot pożegnalny generał Hermaszewski odbył 5 października 2005 roku na pokładzie myśliwca MiG-29UB. Łącznie w powietrzu spędził za sterami 2047 godzin i 47 minut, wykonał 3473 starty i lądowania.

Generał Mirosław Hermaszewski był prezesem Polskiego Towarzystwa Astronautycznego oraz przewodniczącym Krajowej Rady Lotnictwa. Przez lata angażował się w popularyzowanie wiedzy o kosmosie.

Mirosław Hermaszewski zmarł w jednym z warszawskich szpitali. Chorował na nerki i był operowany, jednak zmarł w wyniku komplikacji.

Mirosław Hermaszewski cudem ocalał z Rzezi Wołyńskiej

"Ocalałem, dzięki temu, że mama ze mną uciekła. Bandyci widzieli, że kobieta z dzieckiem ucieka, zaczęli więc strzelać, także do mnie, ale nieskutecznie" - wspominał Mirosław Hermaszewski w rocznicę rzezi wołyńskiej, podczas której ukraińscy nacjonaliści mordowali polską ludność

Tak opisywał to nasz późniejszy kosmonauta: wspomina: "Uzbrojeni w drągi, siekiery, widły, kosy, łańcuchy, broń palną i we wszystko, czym można było nie tylko zabić, ale i zadać jak najwięcej cierpień, okrążyli spokojnie śpiącą wieś. Podpalili zabudowania i rozpoczęli rzeź. Mordowano okrutnie, bez względu na wiek i płeć, grabiono dobytek"

Hermaszewski o Bogu

W wywiadzie dla nto.pl tak Hermaszewski mówił o Bogu i podróżach w kosmos:  „Widzi pan, każdy, kto leci w kosmos, jest bardzo dobrze przygotowany pod względem technicznym, naukowym, medycznym, sprawnościowym. Ale na skutek przeżyć, jakich tam doznaje, wraca z kosmosu jako humanista. Głęboki humanista. Ja powiem coś jeszcze. Nie znam nikogo, kto był wierzący i wrócił stamtąd ateistą, ale znam takich, co polecieli w kosmos jako niewierzący, a wrócili z wiarą. Mam tu na myśli głównie kolegów ze Wschodu. Właściwie 95 procent radzieckich kosmonautów nawróciło się

Warto wspomnieć, że Polak jako wyposażenie osobiste zabrał w kosmos m.in. miniaturowe wydanie "Pana Tadeusza", które po latach podarował papieżowi Janowi Pawłowi II.

Image by wirestock on Freepik
Udostępnij