Choroba Alzheimera - co to jest?
Choroba Alzheimera to najczęściej występująca postać demencji, która niszczy komórki nerwowe w mózgu chorego. Neurodegeneracyjne działanie choroby prowadzi do zaburzenia funkcji poznawczych, utraty pamięci, dezorientacji, problemów z mową, a w efekcie do trudności w wykonywaniu przez chorego codziennych czynności.
Choroba Alzheimera - przyczyny
Przyczyny choroby nie są do końca znane. Naukowcy wiążą chorobę Alzheimera z nieprawidłowym gromadzeniem się złogów patologicznych białek amyloid-beta i tau w mózgu, co powoduje uszkadzanie i obumieranie komórek nerwowych. Liczba neuroprzekaźników umożliwiających przesyłanie sygnałów miedzy komórkami nerwowymi w mózgu zmniejsza się, co w efekcie prowadzi do kurczenia się obszarów mózgu odpowiedzialnym m.in. za pamięć. Ponadto na rozwój choroby wpływ mają także czynniki genetyczne, choroby układu krążenia, urazy głowy, podeszły wiek oraz niezdrowy styl życia.
Choroba Alzheimera - objawy
Choroba Alzheimera objawia się w trzech stadiach:
- pierwsza faza to otępienie o niewielkim nasileniu - może trwać od 2 do 5 lat. U osoby chorej pojawią się problemy z pamięcią, orientacją w nieznanych miejscach, czy nauką nowych rzeczy. Chory nie pamięta, gdzie pozostawia rzeczy, powtarza się w rozmowie, zauważalny jest spadek aktywności i zainteresowań.
- druga faza to otępienie umiarkowane - może trwać od 2 do 12 lat. W tym okresie u osoby chorej bardziej zaburzona jest pamięć krótkotrwała i długotrwała, pojawiają się problemy z orientacją w znanych miejscach, chory zapomina słów i imion bliskich osób. Pojawiają się trudności z ubieraniem się, z rozpoznawaniem osób, omamy wzrokowe i słuchowe, błędne rozpoznawanie (mówienie do osób w telewizorze).
- trzecia faza to otępienie głębokie - może trwać od 1 roku do 3 lat. Jest to najtrudniejsze stadium choroby, kontakt z chorym jest ograniczony, wypowiada pojedyncze słowa albo przestaje mówić i nie rozumie mowy, nie poznaje bliskich osób, pojawiają się trudności w kontrolowaniu czynności fizjologicznych, nie wykonuje podstawowych czynności życiowych. Chory nie jest zdolny do samodzielnego funkcjonowanie, całkowicie traci samodzielność intelektualną i fizyczną, wymaga opieki całodobowej.
Choroba Alzheimera jest nieuleczalna, najczęściej występuje u osób powyżej 65 roku życia, choć coraz częściej diagnozowana jest u osób młodszych. Dostępne obecnie leki, nie leczą choroby, mogą jedynie spowolnić jej przebieg. Ten rodzaj demencji nie dotyka tylko osoby chorej, to także choroba bliskich osób i opiekunów. Opieka nad osobą chorą to stały wysiłek fizyczny i psychiczny.
Choroba Alzheimera - jak zapobiegać?
Nie da się całkowicie zapobiec chorobie Alzheimera, ale można znacznie obniżyć ryzyko zachorowania i spowolnić jej rozwój poprzez zmianę stylu życia. W profilaktyce choroby Alzheimera niezbędne są:
- aktywność intelektualna - stymuluje mózg tworząc nowe połączenia neuronowe i budując rezerwę poznawczą. Szczególnie zalecane jest czytanie, rozwiązywanie łamigłówek, nauka języków obcych, nauka gry na instrumencie, gry planszowe umysłowe, np. szachy, karty
- aktywność fizyczna - znacząco zmniejsza ryzyko rozwoju choroby, poprawia funkcje poznawcze, redukuje stany zapalne w mózgu i ogranicza odkładanie się białek. Zalecany jest regularny ruch np. codzienne spacery, joga, nordic walking, ćwiczenia aerobowe, trening siłowy, pływanie,
- aktywność społeczna - odgrywa kluczową role w profilaktyce choroby, stymuluje mózg, może opóźnić rozwój demencji o kilka lat. Zalecane jest uczestniczenie w zajęciach grupowych, takich jak taniec, joga, nordic walking, a także utrzymywanie więzi z rodziną i przyjaciółmi. Nawet zwykłe rozmowy, wspólne zainteresowania pomagają w utrzymaniu dobrej kondycji psychicznej i neurologicznej.
- zdrowa dieta - w codziennym żywieniu należy wprowadzić takie produkty jak zielone warzywa liściaste, owoce jagodowe, orzechy, tłuste ryby morskie, produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe, oliwa z oliwek.
Światowy Dzień Choroby Alzheimera
21 września obchodzony jest Światowy Dzień Choroby Alzheimera, którego głównym celem jest podnoszenie świadomości społecznej na temat tej choroby oraz walka ze stygmatyzacją osób nią dotkniętych.
Po raz pierwszy Światowy Dzień Choroby Alzheimera obchodzony był w 1994 roku. Od 2001 roku miesiąc wrzesień został ogłoszony Światowym Miesiącem Choroby Alzheimera oraz innych chorób otępiennych. W tym czasie organizacje alzheimerowskie na całym świecie organizują wydarzenia edukacyjne i informacyjne poświęcone chorobie.
